પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના (PM Vishwakarma yojana) વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા 7 સપ્ટેમ્બર, 2023 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી, આ યોજનાનો ઉદ્દેશ કુશળ કારીગરો અને શ્રમિકો કે જેઓ હસ્તકલા આધારિત શ્રમ અને પરંપરાગત સાધનો પર આધાર રાખે છે તેઓને તાલીમથી લઈને સાધનો સહિતની વ્યાપક સહાય આપવાનો છે . કેન્દ્ર સરકારની આ યોજનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ દેશના કારીગરોના દરજ્જાને ઉન્નત બનાવવાનો છે. ‘વિશ્વકર્મા’ શ્રમિકોના નોંધપાત્ર યોગદાનને સ્વીકારીને, તેમના કાર્ય ગુણવત્તા અને સુલભતા સુધારવા માટે રૂ. 13,000 કરોડની પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના (PM Vishwakarma yojana) કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા વર્ષ ૨૦૨૩માં શરૂ કરવામાં આવી હતી.
પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના (PM Vishwakarma yojana)નો હેતુ
આ યોજના કુશળ કારીગરોને માત્ર નાણાકીય સહાય જ નહીં પરંતુ તાલીમ, આધુનિક ટેકનોલોજી અને ગ્રીન ટેક્નોલોજીનું જ્ઞાન, બ્રાન્ડનો પ્રચાર, સ્થાનિક અને વૈશ્વિક બજારો સાથે કનેક્ટિવિટી, ડિજિટલ પેમેન્ટ વગેરે સઘળું પ્રદાન કરવામાં આવશે. આ યોજનાથી પરંપરાગત હસ્તકલાના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાની જાળવણી કરી તેને પ્રોત્સાહન આપી શકાશે.
લક્ષ્ય જૂથ
વિવિધ 18 જેટલા વ્યવસાયમાં રોકાયેલા કારીગરો આ યોજનાનો લાભ લઈ શકશે. જેમાં સુથાર, લુહાર, સોનાર, રમકડાં બનાવનાર, વણનાર, ચણતર કામ કરનાર, હોડી બનાવનાર, કુંભાર, હથોડી બનાવનાર, શિલ્પકાર, મોચી, રામી, બખ્તર બનાવનાર, તાળાં બનાવનાર, વાળંદ, માછલી પકડનાર, ધોબી, દરજી જેવા કારીગરોને લાભ મળવાપાત્ર રહેશે.
પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના (PM Vishwakarma yojana)ની પાત્રતા
ઉપર દર્શાવેલ વિવિધ વ્યવસાય ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલ કુટુંબમાંથી કોઈ પણ એક વ્યક્તિ/કારીગર નોંધણી કરાવી શકશે. જેની ઉમર 18 વર્ષ કે તેથી વધુ હોવી જોઈએ. આ ઉપરાંત કેન્દ્ર કે રાજ્ય સરકારની યોજનાઓ જેવી કે વડાપ્રધાન ગેરંટી યોજના વડાપ્રધાન રોજગાર ગેરેંટી યોજના અથવા પીએમ સ્વનીધી યોજના જેવી અન્ય યોજનાનો છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં લાભ મેળવેલ ન હોવો જોઇએ.
પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના (PM Vishwakarma yojana)ની નોંધણી પ્રક્રિયા
કોમન સિવિક સેન્ટરમાં આધારકાર્ડ આધારિત બાયોમેટ્રિક ચકાસણીને આધારે ઓનલાઈન નોંધણી કરાવી શકાશે.
પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના (PM Vishwakarma yojana)ના લાભો
આ યોજનાના લાભાર્થીને પીએમ વિશ્વકર્મા પ્રમાણપત્ર અને ઓળખકાર્ડ મળશે. કારીગરોને મૂળભૂત તથા આધુનિક સ્તરની તાલીમ આપવામાં આવશે અને તાલીમના સમયગાળા દરમિયાન રૂ.15,000 સુધીની આર્થિક સહાય પણ આપવામાં આવશે.
આ ઉપરાંત વ્યવસાયમાં આગળ વધવા માટે કારીગરોને પ્રથમ તબક્કામાં રૂ. 1 લાખ સુધીની લોન રાહત દરે 18 મહિનાના સમયગાળા પર આપવામાં આવશે. ત્યારબાદ બીજા તબક્કાની રૂ. 2 લાખ સુધીની લોન રાહત દરે 30 મહિનાના સમયગાળા પર આપવામાં આવશે.
પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના હેઠળ, કુશળ કારીગરોને નીચેના લાભો આપવામાં આવશે:
માન્યતા: કારીગરોને તેમની સંબંધિત હસ્તકલામાં તેમની કુશળતાને સ્વીકારીને PM વિશ્વકર્મા પ્રમાણપત્ર અને ID કાર્ડ પ્રાપ્ત થશે.
ટૂલકીટ પ્રોત્સાહન: કૌશલ્ય મૂલ્યાંકન પર, લાભાર્થીઓને તેમના વેપાર માટે વિશિષ્ટ આધુનિક સાધનો સાથે અનુરૂપ રૂ. 15,000 નું ટૂલકીટ પ્રોત્સાહન મળશે.
કૌશલ્ય વૃદ્ધિ અને મૂળભૂત તાલીમ: વિશ્વકર્મા રૂ. 500/દિવસના સ્ટાઈપેન્ડ સાથે 5-7 દિવસની મૂળભૂત કૌશલ્ય તાલીમમાંથી પસાર થશે. આ વ્યાપક તાલીમમાં આધુનિક સાધનો, ડિજિટલ અને નાણાકીય કુશળતા, સાહસિકતા, ક્રેડિટ સપોર્ટ, બ્રાન્ડિંગ અને માર્કેટિંગ તકનીકોનો સમાવેશ થાય છે.
કૌશલ્ય વૃદ્ધિ અને અદ્યતન તાલીમ: મૂળભૂત તાલીમ પછી, લાભાર્થીઓ રૂ. 500/દિવસના સ્ટાઈપેન્ડ સાથે 15 દિવસ માટે અદ્યતન કૌશલ્ય તાલીમ લઈ શકે છે. આ અદ્યતન તાલીમ અદ્યતન તકનીકો, ડિઝાઇન તત્વોમાં ઊંડાણપૂર્વક અભ્યાસ કરે છે અને ઉદ્યોગ ભાગીદારો સાથે જોડાણને પ્રોત્સાહન આપે છે, સ્વ-રોજગારથી ઉદ્યોગો સ્થાપિત કરવા માટેની સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવે છે.
ક્રેડિટ સપોર્ટ:
મૂળભૂત કૌશલ્યની તાલીમ પૂર્ણ કર્યા પછી, કારીગરો 18 મહિનાની ચુકવણીની મુદત સાથે રૂ. 1 લાખ સુધીની કોલેટરલ ફ્રી લોન માટે પાત્ર બને છે. પ્રમાણભૂત લોન ખાતું જાળવતા, ડિજિટલ વ્યવહારોમાં જોડાનારા અથવા અદ્યતન કૌશલ્ય તાલીમ મેળવનાર કુશળ લાભાર્થીઓ 2 લાખ રૂપિયા સુધીની લોનનો બીજો તબક્કો મેળવી શકે છે. જો કે, પછીના રૂ. 2 લાખ સુધી પહોંચતા પહેલા તેઓએ પ્રારંભિક રૂ. 1 લાખની લોન ચૂકવવી પડશે.
ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન્સ માટે પ્રોત્સાહન: લાભાર્થીઓને ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન માટે પ્રોત્સાહન મળશે, માસિક 100 જેટલા ટ્રાન્ઝેક્શન માટે પ્રતિ ટ્રાન્ઝેક્શન રૂ. 1 કેશબેક આપવામાં આવશે.
માર્કેટિંગ સહાય: ગુણવત્તા પ્રમાણપત્ર, બ્રાન્ડિંગ, ઈ-કોમર્સ અને GeM પ્લેટફોર્મ ઓનબોર્ડિંગ, જાહેરાત અને પ્રચારમાં સપોર્ટને બજારમાં કારીગરોની પહોંચની સુવિધા આપવા માટે વિસ્તૃત કરવામાં આવશે.
ઉપરોક્ત લાભો ઉપરાંત, યોજના ઔપચારિક MSME ઇકોસિસ્ટમમાં ‘ઉદ્યોગ સાહસિકો’ તરીકે ઉદ્યમ સહાયક પ્લેટફોર્મ પર લાભાર્થીઓને ઓનબોર્ડ કરશે.
પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના (PM Vishwakarma yojana) માટે કેવી રીતે નોંધણી કરવી?
પીએમ વિશ્વકર્મા (PM Vishwakarma) યોજના માટે નોંધણી કરવાનાં પગલાં
પગલું 1: https://pmvishwakarma.gov.in/Home/HowToRegister પર PM વિશ્વકર્મા પોર્ટલ પર જાઓ
પગલું 2: મોબાઈલ અને આધાર વેરિફિકેશન: તમારું મોબાઈલ ઓથેન્ટિકેશન અને આધાર EKYC કરો
પગલું 3: કારીગર નોંધણી ફોર્મ: નોંધણી ફોર્મ માટે અરજી કરો
પગલું 4: PM વિશ્વકર્મા પ્રમાણપત્ર: PM વિશ્વકર્મા ડિજિટલ ID અને પ્રમાણપત્ર ડાઉનલોડ કરો
પગલું 5: યોજનાના ઘટકો માટે અરજી કરો: વિવિધ ઘટકો માટે અરજી કરવાનું શરૂ કરો
PM વિશ્વકર્મા પોર્ટલ પર આધાર-આધારિત બાયોમેટ્રિક પ્રમાણીકરણ સાથે જાહેર સેવા કેન્દ્રો દ્વારા લાભાર્થીઓની નોંધણી કરવામાં આવે છે.
નીચેના ત્રણ પ્રકાર ની ચકાસણી દ્વારા લાભાર્થીઓની નોંધણી ચેક કરવામાં આવશે.
(i) ગ્રામ પંચાયત/યુએલબી સ્તરે ચકાસણી,
(ii) જિલ્લા અમલીકરણ સમિતિ દ્વારા ચકાસણી અને ભલામણ
(iii) સ્ક્રીનીંગ કમિટી દ્વારા મંજૂરી.
કોઈપણ પ્રશ્નો માટે, કારીગરો અને કારીગરો 18002677777 પર કૉલ કરી શકે છે અથવા pm-vishwakarma@dcmsme.gov.in પર ઇમેઇલ કરી શકે છે.